BD Kancelaria Radców Prawnych i Adwokatów Barcz – Domańska

Odsetki dla Frankowiczów potwierdzone przez TSUE!

Dotychczas kwestia należnych frankowiczom odsetek zasądzonych od banku na ich rzecz obok należności stanowiących sumę dotychczasowych wpłat nie była dostatecznie wyjaśniona. Banki w toku postępowań wytoczonych przez kredytobiorców, w celu „zablokowania” możliwości naliczania odsetek przysługujących frankowiczom korzystały z tzw. zarzutu (prawa) zatrzymania, a część sądów uwzględniała ten zarzut. Jednakże najnowsze orzeczenie TSUE z dnia 8 maja 2024 r. wydane w sprawie C – 424/22 rozwiewa wszelkie wątpliwości w tym zakresie – na korzyść kredytobiorców. TSUE wskazało, powołując się na treść znanej już frankowiczom dyrektywy 93/13/EWG, że banki jako instytucje finansowe nie mogą powoływać się na prawo zatrzymania, a zatem kredytobiorcom przysługują odsetki od banku za okres od dnia złożenia reklamacji (wezwania banku do zapłaty) do dnia uprawomocnienia się wyroku ustalającego nieważność umowy kredytu oraz zasądzającego zapłatę na rzecz kredytobiorcy.

Warto także wskazać, w odniesieniu do toczących się już postępowań frankowych, że korzystając z zarzutu zatrzymania banki próbowały uchronić swoje roszczenie o zwrot udostępnionego kredytobiorcy kapitału kredytu przed przedawnieniem. Zgodnie z obowiązującą aktualnie teorią dwóch kondykcji, po ustaleniu nieważności umowy kredytu przez sąd istnieją dwa odrębne roszczenia: kredytobiorcy o zwrot uiszczonych wpłat tytułem rat i kosztów okołokredytowych, a także banku o zwrot kapitału kredytu. Jednakże aby bank mógł dochodzić swojego roszczenia o zwrot kapitału, musi wnieść odrębne roszczenie w tym zakresie. Takie roszczenie jest często przedawnione, ponieważ jego bieg przedawnienia rozpoczyna się od momentu, kiedy kredytobiorca wezwał bank do zapłaty (złożył reklamację). Natomiast korzystając z zarzutu zatrzymania, przy uwzględnieniu tego zarzutu przez sąd w ramach postępowania o ustalenie nieważności umowy kredytu, banki były zobowiązane jedynie do zwrotu różnicy pomiędzy ww. wpłatami kredytobiorcy, nie musiały występować z odrębnym roszczeniem, uiszczały mniejsze odsetki na rzecz frankowicza i unikały przedawnienia ich roszczenia.

Podsumowując, TSUE wydając najnowsze orzeczenie wyraźnie wskazał, że korzystanie z prawa zatrzymania w sporach przeciwko kredytobiorcy ma charakter antykonsumencki i sprzeczny z prawem unijnym, a wydane postanowienie stanowi rozszerzenie wyroku TSUE C – 28/22 z grudnia 2023 r. Tym samym, TSUE potwierdził, że obawy tzw. frankowiczów o losy ich kredytów nie są uzasadnione ze względu na coraz większy zakres możliwych korzyści płynących z unieważnienia umów kredytu CHF.