Ostatnimi czasy w przestrzeni publicznej nagłaśniane są sprawy karne, w których stosowany jest środek zapobiegawczy w postaci tymczasowego aresztowania.

Czym jest tymczasowe aresztowanie, ile może trwać i jakie są jego skutki?

Przede wszystkim należy wskazać, że areszt tymczasowy stanowi jeden z środków zapobiegawczych stosowanych w celu zabezpieczenia prawidłowego toku postępowania, a w wyjątkowych przypadkach także w celu zapobiegnięcia ponownego popełnienia przestępstwa. Możliwość zastosowania tego środka pojawia się wówczas, gdy zebrany materiał dowodowy wykazuje na duże prawdopodobieństwo popełnienia przestępstwa.

Tymczasowe aresztowanie jest więc izolacyjnym środkiem zapobiegawczym, gdyż polega na pozbawieniu wolności podejrzanego/oskarżonego poprzez umieszczenie go w areszcie śledczym na konkretnie określony czas. W postępowaniu przygotowawczym sąd, stosując tymczasowe aresztowanie oznacza jego termin na okres nie dłuższy niż 3 miesiące. Jeśli postępowanie przygotowawcze nie zakończyło się w okresie ww. 3 miesięcy sąd może przedłużyć stosowanie tymczasowego aresztowania łącznie  na okres 12 miesięcy. Maksymalny okres stosowania tymczasowego aresztowania do chwili wydania pierwszego wyroku przez sąd pierwszej instancji nie może przekroczyć 2 lat.

Z uwagi na fakt, że tymczasowe aresztowanie jest najsurowszym środkiem zapobiegawczym jego zastosowanie wymaga spełnienia szczególnych przesłanek:

1) zachodzi uzasadniona obawa ucieczki lub ukrycia się oskarżonego/podejrzanego, zwłaszcza wtedy, gdy nie można ustalić jego tożsamości albo nie ma on w kraju stałego miejsca pobytu;

2) zachodzi uzasadniona obawa, że oskarżony/podejrzany będzie nakłaniał świadków do składania fałszywych zeznań lub wyjaśnień albo w inny bezprawny sposób utrudniał postępowanie karne.

3) oskarżonemu/podejrzanemu zarzuca się popełnienie zbrodni lub występku zagrożonego karą pozbawienia wolności, której górna granica wynosi co najmniej 8 lat,

4) gdy doszło do skazania przez sąd pierwszej instancji na karę pozbawienia wolności nie niższą niż 3 lata,

6) potrzeba zastosowania tymczasowego aresztowania w celu zabezpieczenia prawidłowego toku postępowania może być uzasadniona grożącą oskarżonemu surową karą.

7) zachodzi uzasadniona obawa, że oskarżony, któremu zarzucono popełnienie zbrodni lub umyślnego występku, popełni przestępstwo przeciwko życiu, zdrowiu lub bezpieczeństwu powszechnemu, zwłaszcza gdy popełnieniem takiego przestępstwa groził.

Przed zastosowaniem środka zapobiegawczego prokurator albo sąd przesłuchuje podejrzanego/oskarżonego. Podczas tej czynności osoba, wobec której ma zostać zastosowany środek zapobiegawczy ma prawo do obrońcy (na jego wniosek). Niekiedy obecność obrońcy może okazać się kluczowa dla zabezpieczenia interesów strony.

Należy wskazać, że tymczasowe aresztowanie może nastąpić tylko na mocy postanowienia sądu, na które przysługuje zażalenie. Ponadto sąd uchyla areszt jeśli ustaną przesłanki na podstawie, których został on ustanowiony. Wniosek o uchylenie lub zmianę środka zapobiegawczego można składać w każdym czasie.  

Obowiązujące przepisy oraz praktyka w zakresie stosowania tymczasowego aresztowania budzi wiele kontrowersji, a samo stosowanie ww. środka zapobiegawczego w opinii wielu praktyków jest nadużywane. W związku z powyższym, należy stwierdzić, że w postępowaniu karnym, w szczególności w sytuacji, w której zastosowano tymczasowe aresztowanie, kluczowy jest czas reakcji na wszelkie działania podejmowane przez organy ścigania, celem podjęcia skutecznej obrony.

Uprzejmie informujemy, że BD Kancelaria Radców Prawnych i Adwokatów Barcz & Domańska reprezentuje Klientów we wszystkich sprawach z zakresu prawa karnego, prowadząc każdą ze spraw w sposób indywidualny i kompleksowy, tj. od momentu postępowania przygotowawczego, aż do wydania wyroku, w tym wyegzekwowania przysługujących stronie roszczeń.  Wyspecjalizowani pełnomocnicy podejmą wszystkie możliwe działania w celu zapewniania skutecznej obrony oraz zabezpieczenia prawidłowego toku postępowania.

Autorem niniejszego artykułu jest apl. adw. Dominik Wąs.

#tymczasowearesztowanie #areszt #aresztowanie #prawokarne #sprawakarna #adwokat