Szanowni Państwo,
w związku z licznymi pytaniami dotyczącymi umów zawartych w trybie zamówień publicznych wykonywanych w czasie trwania epidemii oraz kłopotów związanych z ich realizacją wyjaśniamy, że uchwalona w dniu 31 marca 2020 r. Tarcza antykryzysowa wychodzi naprzeciw wykonawcom realizującym zawarte już umowy, aby mogli przetrwać kryzys gospodarczy związany z epidemią. Tarcza antykryzysowa przewiduje szereg istotnych rozwiązań w zakresie zamówień publicznych.
Pierwszym z nich jest nałożenie na strony umowy o udzielenie zamówienia publicznego „obowiązku informacyjnego” polegającego na konieczności niezwłocznego informowania się wzajemnie stron o wystąpieniu okoliczności związanych z COVID – 19, które mają istotny wpływ na należyte wykonanie umowy.
Powyższy obowiązek ma istotne znaczenie z uwagi na możliwość powstania ewentualnych roszczeń z tytułu nienależytego wykonania umowy oraz stanowić on może podstawę jej zmiany w razie zaistnienia okoliczności nie wynikających wprost z postanowień umowy i stanowiących naruszenie art. 144 ust.1 Pzp. Ponadto z uwagi na wprowadzone niedawno zmiany w postępowaniu gospodarczym, dowody z dokumentów lub inne dowody pozwalające na wykazanie, iż brak jest podstaw do uznania, że zamówienie zostało wykonane w sposób nienależyty mają tutaj istotne znaczenie, dlatego wykonawcy powinni zbierać wszystkie: maile, protokoły z narad, nagrania z telekonferencji, notatki z rozmów telefonicznych, decyzje organów inspekcji sanitarnej, powinni nadto pilnować szczegółowych wpisów do dziennika budowy oraz dokumentować zatrudnienie osób wykonujących zamówienie. Dokumenty te będą także podstawą do zmiany postanowień umowy o udzielenie zamówienia na podstawie art.144 ust.1 pkt 3 ustawy Pzp.
Zmiany umowy w każdym z rodzajów zamówienia mogą w obecnej sytuacji dotyczyć:
- zmiany terminu wykonania umowy lub jej części;
- zmiany sposobu wykonania umowy lub jej części;
- czasowego zawieszenia wykonania umowy;
- zamiany zakresu świadczeń i tym samym możliwości zmiany wynagrodzenia, nie większej jednak niż 50% wartości zamówienia określonej pierwotnie w umowie.
Zmiana umowy dopuszczalna jest wyłącznie w przypadku kumulatywnego spełnienia dwóch warunków. Po pierwsze konieczność zmiany umowy jest następstwem okoliczności, których zamawiający nie mógł przewidzieć nawet przy zachowaniu należytej staranności, a po drugie – wartość zamiany nie przekracza 50% wartości zamówienia określonej pierwotnie w umowie.
Analiza postanowień specustawy daje jednak podstawę do twierdzenia, że jej przepisy nie wyłączają możliwości, ani też uprawnień stron umowy realizujących zamówienie publiczne, do stosowania przepisów prawa cywilnego, tym bardziej, gdy strony umowy zdefiniowały w niej okoliczności siły wyższej chroniącej przed odpowiedzialnością odszkodowawczą. Strony umowy mogą więc, opierając się na art. 139 ust. 1 Pzp, powoływać się na okoliczności wyłączające odpowiedzialność kontraktową lub nieterminowe wykonanie zobowiązania. Mogą także wystąpić na drogę sądową w celu modyfikacji zobowiązania lub rozwiązania umowy powołując się na treść art. 3571 kc.
Istotne jest jednak, że każde postępowanie należy traktować indywidualnie, albowiem w zależności od okoliczności inne mogą być zastosowane rozwiązania.
Z poważaniem,
r. pr. Barbara Domańska
adw. Piotr Barcz