Fundacja rodzinna jako podmiot gospodarczy obowiązuje w polskim prawie podatkowym od roku. Zadaniem fundacji rodzinnej jest przede wszystkim konsolidacja majątku w jednym podmiocie, tj. fundacji – tak aby majątek wchodzący w jej skład pozostawał w rękach członków rodziny czy też osób najbliższych dla fundatora przez pokolenia. W niniejszym artykule wyjaśniamy, jak wygląda opodatkowanie fundacji rodzinnej oraz jakie są zalety założenia fundacji rodzinnej na gruncie podatkowym.

Opodatkowanie fundacji rodzinnej

Na wstępie należy wskazać, że fundacja rodzinna jako osoba prawna klasyfikuje się jako podatnik podatku dochodowego od osób prawnych (CIT), jednak co do zasady jest zwolniona podmiotowo z tego obowiązku. Podkreślenia wymaga, że od ww. zwolnienia ustawodawca przewidział wiele wyjątków, tak więc zgodnie z ustawą o podatku dochodowym od osób prawnych (dalej jako ustawa o CIT) powyższe zwolnienie nie ma zastosowania do:

1. podatku od przychodów z budynków, określonego w art. 24b ustawy o CIT,
2. podatku od świadczeń fundacji, mienia polikwidacyjnego i ukrytych zysków, określonego
   w art. 24q ustawy o CIT (stawka podatku wynosi wówczas 15% podstawy opodatkowania),
3. do działalności gospodarczej fundacji rodzinnej wykraczającej poza zakres określony w art. 5 ustawy z dnia 26 stycznia 2023 roku o fundacji rodzinnej (stawka podatku wynosi wówczas 25% podstawy opodatkowania),
4. do osiąganych przez fundację rodzinną przychodów z najmu, dzierżawy lub innej umowy
   o podobnym charakterze, której przedmiotem jest przedsiębiorstwo, zorganizowana część przedsiębiorstwa lub składniki majątku służące prowadzeniu działalności przez beneficjenta, fundatora lub podmiot powiązany w rozumieniu art. 11a ust. 1 pkt 4 ustawy o CIT z fundacją rodzinną, beneficjentem lub fundatorem, przy czym wielkość udziałów i praw, o których mowa w art. 11a ust. 2 pkt 1 ustawy o CIT.

Fundacje rodzinne są również podatnikami VAT, czyli muszą odprowadzać VAT w takim samym zakresie jak inne podmioty gospodarcze, o ile oczywiście prowadzą działalność gospodarczą podlegającą temu podatkowi. Ponadto, fundacja rodzinna odpowiada całym swoim majątkiem solidarnie (łącznie) z fundatorem za jego zaległości podatkowe powstałe przed ustanowieniem fundacji rodzinnej. Zakres odpowiedzialności podatkowej fundacji rodzinnej jest ograniczony do wartości majątku wniesionego przez fundatora do fundacji rodzinnej.

Zalety założenia fundacji rodzinnej na gruncie podatkowym

Jak wskazano powyżej – z założenia fundacji rodzinnej płynie wiele zalet, tj. przede wszystkim wniesienie składników majątkowych do fundacji rodzinnej zarówno przez fundatora, jak i przez inne osoby nie powoduje powstanie obowiązku podatkowego. Tym samym założenie fundacji rodzinnej oraz przekazanie do niej majątku nie jest opodatkowane (brak PCC i CIT w tym zakresie). Bez znaczenia pozostaje również rodzaj aktywów wnoszonych do fundacji (czy będzie to wkład pieniężny, czy niepieniężny).

Kolejną zaletą fundacji rodzinnej jest fakt, że opodatkowanie następuje dopiero w momencie wypłaty świadczenia na rzecz beneficjenta lub zwrotu mienia po likwidacji fundacji, a stawka opodatkowania CIT wynosi 15% (brak jest możliwości odliczenia kosztów uzyskania przychodów i amortyzacji). Nadto, wypłaty z fundacji rodzinnej nie podlegają daninie solidarnościowej (podatek
dla najbogatszych) oraz składkom zdrowotnym i ubezpieczeniowym.

Beneficjenci będący osobami fizycznymi jako podatnicy PIT, są zwolnieni z podatku, jeśli należą do najbliższej rodziny. Chodzi tu o fundatora oraz jego małżonka, dzieci, rodziców, rodzeństwo, etc. (tzw. zerowa grupa podatkowa w rozumieniu przepisów o podatku od spadków i darowizn).

Osoby zaliczane do I lub II grupy podatkowej w rozumieniu przepisów o podatku od spadków i darowizn zapłacą 10% PIT. Oso­by spo­za te­go krę­gu w przy­pad­ku uzy­ska­nia świad­cze­nia od fun­da­cji ro­dzin­nej za­pła­cą 15% PIT od war­to­ści otrzy­ma­ne­go świad­cze­nia.  

Warto również wiedzieć, że beneficjenci fundacji rodzinnej są zwolnieni od podatku od spadków i darowizn z tytułu uzyskanych świadczeń.

Fundacja rodzinna korzysta także ze zwolnienia z podatku od przychodów z zysków kapitałowych, w tym odsetek oraz dywidend otrzymywanych od spółek, w których posiada akcje lub udziały.

Opodatkowanie fundacji rodzinnej – podsumowanie

Opodatkowanie fundacji rodzinnej następuje na zasadach zbliżonych do tych funkcjonujących w przypadku estońskiego CIT, czyli jeśli są spełnione ustawowe warunki, to samo uzyskiwanie przychodów nie jest opodatkowane, natomiast ich wypłata beneficjentom już tak. Fundacja rodzinna jest co do zasady podmiotowo zwolniona z podatku dochodowego od osób prawnych. Przy czym należy zwrócić uwagę, że w momencie gdy fundacja rodzinna przekaże świadczenia na rzecz beneficjentów, konieczne będzie odprowadzenie podatku CIT w wysokości 15% podstawy opodatkowania. Nadto beneficjenci fundacji rodzinnej mogą skorzystać z pełnego zwolnienia w PIT bądź zapłacą PIT według stawki 10% lub 15%.

Autorem niniejszego artykułu jest adwokat Patrycja Banach.

Kontakt z Kancelarią możliwy jest przez Facebook’a lub:

☎️: + 48 91 484 29 35 ✉️: kancelaria@kancelaria-bd.pl